آموزش لینوکس بدون یادگیری دستورات خط فرمان (Command Line) کامل نخواهد بود. این دستورات ابزارهای قدرتمندی برای مدیریت سیستم و فایل‌ها هستند. در این بخش، با پنج دستور کلیدی و پرکاربرد آشنا می‌شویم:
۱. ls (List) – نمایش محتویات دایرکتوری
دستور ls برای نمایش لیست فایل‌ها و دایرکتوری‌ها در یک مسیر مشخص استفاده می‌شود.
- کاربرد پایه:
ls
این دستور محتویات دایرکتوری فعلی را نمایش می‌دهد.
- نمایش جامع با جزئیات:
ls -l
با این آپشن، لیستی کامل از جزئیات فایل‌ها مانند مجوزها (permissions)، مالک (owner)، گروه، حجم و تاریخ آخرین تغییر نمایش داده می‌شود.
- نمایش تمام فایل‌ها (شامل فایل‌های مخفی):
ls -a
فایل‌هایی که نام آن‌ها با نقطه (.) شروع می‌شود، در لینوکس به عنوان فایل مخفی شناخته می‌شوند. این دستور آن‌ها را نیز نمایش می‌دهد.
۲. cd (Change Directory) – تغییر دایرکتوری
دستور cd برای تغییر دایرکتوری فعلی و جابه‌جایی در ساختار درختی فایل‌ها استفاده می‌شود.
- جابه‌جایی به یک دایرکتوری مشخص:
cd /home/username/Documents
این دستور شما را به دایرکتوری Documents می‌برد.
- جابه‌جایی به دایرکتوری بالاتر:
.. cd
این دستور شما را به یک دایرکتوری بالاتر از دایرکتوری فعلی منتقل می‌کند.
- بازگشت به دایرکتوری خانه (Home):
cd
فقط با تایپ cd و فشردن Enter، به دایرکتوری شخصی خود (/home/username) باز می‌گردید.
۳. mkdir (Make Directory) – ساخت دایرکتوری
دستور mkdir برای ایجاد یک دایرکتوری (پوشه) جدید به کار می‌رود.
- ایجاد یک دایرکتوری جدید:
mkdir my_new_folder
یک دایرکتوری به نام my_new_folder در مسیر فعلی ایجاد می‌شود.
- ایجاد دایرکتوری‌های تو در تو:
mkdir -p /home/username/project/src
با استفاده از آپشن p-، اگر دایرکتوری‌های میانی (مانند project) وجود نداشته باشند، به صورت خودکار ایجاد می‌شوند.
۴. rm (Remove) – حذف فایل‌ها و دایرکتوری‌ها
دستور rm برای حذف فایل‌ها و دایرکتوری‌ها استفاده می‌شود و یک دستور بسیار قدرتمند است که باید با دقت استفاده شود، زیرا فایل‌های حذف‌شده به طور دائمی پاک می‌شوند و به سطل زباله منتقل نمی‌شوند.
- حذف یک فایل:
rm my_file.txt
- حذف یک دایرکتوری (حتی اگر خالی نباشد):
rm -r my_folder
آپشن r- به معنای بازگشتی (recursive) است و برای حذف دایرکتوری‌ها و تمام محتویات آن به کار می‌رود.
۵. cp (Copy) – کپی کردن فایل‌ها و دایرکتوری‌ها
دستور cp برای کپی کردن فایل‌ها و دایرکتوری‌ها از یک مکان به مکان دیگر استفاده می‌شود.
- کپی کردن یک فایل:
/cp file1.txt /home/username/Documents
فایل file1.txt را به دایرکتوری Documents کپی می‌کند.
- کپی کردن یک دایرکتوری:
/cp -r folder1 /home/username/Documents
مانند دستور rm، برای کپی کردن دایرکتوری‌ها باید از آپشن بازگشتی r- استفاده کنید.
درک و تسلط بر این دستورات پایه‌ای، قدم اول برای کار با خط فرمان لینوکس است. با تمرین و استفاده روزمره از آن‌ها، به سرعت با محیط لینوکس آشنا خواهید شد.