ویرایشگرهای متنی از ابزارهای بسیار مهم در لینوکس هستند، به ویژه برای ویرایش فایل‌های پیکربندی و نوشتن اسکریپت‌ها. برخلاف ویرایشگرهای گرافیکی که به رابط کاربری موس‌محور وابسته‌اند، این ویرایشگرها به صورت مستقیم در محیط خط فرمان کار می‌کنند و برای مدیران سیستم و توسعه‌دهندگان لینوکس ضروری هستند.
در این بخش، دو ویرایشگر محبوب را معرفی می‌کنیم:
۱. Nano – سادگی و کاربری آسان
Nano یک ویرایشگر متنی بسیار ساده و کاربرپسند است که برای کاربران مبتدی ایده‌آل است. رابط کاربری آن در پایین صفحه، دستورات پرکاربرد را نمایش می‌دهد تا به راحتی آن‌ها را به خاطر بسپارید.
- نحوه باز کردن فایل:
nano my_file.txt
این دستور فایل my_file.txt را برای ویرایش باز می‌کند. اگر فایل وجود نداشته باشد، آن را ایجاد می‌کند.
- فرمان‌های کلیدی:
- Ctrl + O: ذخیره تغییرات (Write Out)
- Ctrl + X: خروج از ویرایشگر (Exit)
- Ctrl + W: جستجو در متن (Where is)
Nano برای کارهای سریع و ویرایش‌های کوچک، ابزار مناسبی است و نیازی به یادگیری دستورات پیچیده ندارد.
۲. Vim – قدرت و انعطاف‌پذیری
Vim (مخفف Vi IMproved) یک ویرایشگر بسیار قدرتمند، منعطف و محبوب در میان توسعه‌دهندگان و مدیران سیستم است. یادگیری آن دشوارتر از Nano است، اما با تسلط بر آن، سرعت کار شما به شدت افزایش می‌یابد.
Vim دارای دو حالت (Mode) اصلی است:
- حالت دستور (Command Mode): این حالت پیش‌فرض Vim است. در این حالت، شما نمی‌توانید تایپ کنید، بلکه دستوراتی برای حرکت در متن، کپی، حذف و… را وارد می‌کنید.
- حالت درج (Insert Mode): برای ورود به این حالت، کلید i را فشار دهید. در این حالت می‌توانید متن را مانند یک ویرایشگر عادی تایپ کنید. برای بازگشت به حالت دستور، کلید Esc را بزنید.
- نحوه باز کردن فایل:
vim my_file.txt
این دستور فایل را در حالت دستور باز می‌کند.
- فرمان‌های کلیدی در حالت دستور:
- i: ورود به حالت درج
- h, j, k, l: حرکت در متن (به ترتیب: چپ، پایین، بالا، راست)
- dd: حذف یک خط کامل
- :w: ذخیره تغییرات (Write)
- :q: خروج از ویرایشگر (Quit)
- :wq یا ZZ: ذخیره و خروج
- :q!: خروج بدون ذخیره تغییرات
انتخاب بین Nano و Vim به نیاز شما بستگی دارد. اگر تازه شروع کرده‌اید، با Nano کار کنید. اما اگر به دنبال ابزاری قدرتمند برای افزایش سرعت و بهره‌وری در کارهای حرفه‌ای هستید، یادگیری Vim به شدت توصیه می‌شود.